HACI KILIÇ CAMİİ

                      Selçuklu Devleti'nin son dönemlerinden kalma bir eser olarak 750 yılı aşan yaşına rağmen hala dimdik ayakta duran Hacı Kılıç Cami taçkapısı ve mihrabındaki süslemelerle Kayseri'deki tarihi eserler arasında özgün bir yere sahiptir.

                      Kayseri şehir merkezinde ve İstasyon Caddesi üzerindedir. Kayseri'nin sahip olduğu dini yapılar arasında önemli bir yeri bulunan Hacı Kılıç Cami; Selçuklu Devletinin son dönemlerinde 647 (M. 1249) tarihinde Ebu'l-Kâsım Bin Ali Tûsî tarafından yaptırılmıştır.

                      Mimari Yapısı

                      Yan tarafında bulunan medrese ile Hacı Kılıç Cami bir bütün olmuştur. Her iki yapıda kesme taştan yapılmıştır. Cami ve medreseyi meydana getiren yapı, kıble istikametinde, kalın taş duvarlarla çevrilmiş dikdörtgen bir plana sahiptir. Güney cephede üstte kemerli üç pencere vardır. Ortada dışa doğru çıkıntılı mihrap bölümü bariz bir şekilde görülmektedir. Caminin Güneydoğu köşesinde silindirik biçimde yapılmış köşe kuleleri vardır. Minarenin hemen yanında Kayseri Mirlivası Hüseyin Bey'e ait bir mezar bulunmaktadır. Kitabesinde 953 Ramazan (M. 1552) tarihi okunmakta olan bu mezar önceleri caminin önünde bulunmakta iken, buradan cadde açılması üzerine caminin minaresi bitişiğine nakledilmiş, mezar taşları da minare kaidesine yerleştirilmiştir.
                      Caminin giriş cephesinde, kapının iki yanında birer dikdörtgen pencere bulunmaktadır. Bunlardan sağ taraftakinin önü sonradan yapılmış minare kaidesi ile kapatılmıştır. İbadet mekanında, mihrap duvarında üç, batı duvarında da iki pencere daha bulunmakta olup, bunlar mazgal pencere niteliğindedir. Mihrap nişi geometrik örgülü yıldız geçmelerden meydana gelmiş bir bordürle çevrilmiştir.
                      Caminin ve yanında bulunan medresenin köşelerinde destek kuleleri bulunmaktadır. Bunlardan cami ve medrese arasındaki alana, dikdörtgen kaide üzerinde, yuvarlak gövdeli tek şerefeli taş minare oturtulmuştur.
                      Hacı Kılıç Cami mihrap duvarına dik beş sivri tonozlu çatı ve dört köşe kesitli örme ayaklara dayanmaktadır. Bu örme ayakları hafifçe beşik tonozlara girmiş bulunan dolgu kemerler birbirlerine bağlanmaktadır. Yan sahınlardan daha geniş olan orta sahın mihrap önüne rastlayan bölümü pandantifli bir kubbe ile örtülüdür. Bu kubbenin içinde dikdörtgen üç küçük aydınlık penceresi bulunmaktadır. Ayaklar, kemerler ve tonozlar perdahlı sıva ile örtülmüşlerdir.
                      Hacı Kılıç Cami'nde mihrap kıble duvarındaki üç sıra yassı profilli sivri kemerin altına yerleştirilmiştir. İnce taş işçiliği ile gayet nefis bir tarzda işlenen bu mihrabın dış pervazını kenarda kenarı silmeli daha dar bir bordür takip eder, içteki ince bordür ise içeriye doğru iyice eğiktir. Mukarnaslı mihrap nişini üstte kalkık kemerli, rumi desenli bir rölyef kabartma çevrelemektedir. Bunun da dışında köşelerde birbirine düğümlerle geçen üç şerit halinde yassı profil bulunmaktadır.
                      Mihrap nişi, üç cepheli küçük nişlerle övülmüştür. Ve etrafı baklava dilimli kafeslerle tanzim edilmiştir. Kenardaki sutunçelerin gövdesi yine geometrik kompozisyonlarla tezyin edilmiştir ve başlıkları küçük mukarnaslarla süslüdür. Kemer aynasında iki adet kabartma gül bulunan bu mihrap, söz konusu bütün özellikleriyle taç kapılardan sonra Hacı Kılıç Külliyesinin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır.
                      Üst kısımları tahrip olmuş bulunan her iki taçkapı külliyenin yakın zamanlarda yapılan restorasyonunda oldukça iyi bir tamir görmüştür. Bu kapıların ana şemaları birbirine benzer; desenlerde ise bir kısım farklılıklar görülür.
                      Dikdörtgen formundaki ana planda dış pervaz; geniş bir bordürden meydana gelirken dışında daha dar içinde de ince su ile geometrik geçmeli kompozisyonlarla süslüdür. Daha içte kabartma motifli sivri kemer yer alır; içte rumi dışta geometrik motifli iki bordürden oluşur.
                      Giriş kapısı basık kemerlidir. Sağda ve  solda mukarnaslı nişli mihrabiyeler yer alır. Taçkapı dış pervazında yukarıya kadar uzanan sütunlar ve içte; giriş kapısının iki yanındaki küçük sütunlarda geometrik karakterde değişik desenlerle süslenmiştir.