GÜLÜK CAMİİ

                     Mihrabı çinilerle donatılmış olan Gülük Cami, Kayseri'de yerel geleneğin dışında ayrıcalıklı bir konuma sahiptir.

                     Gülük Cami, Kayseri'nin Melikgazi ilçesi Gülük Mahallesinde yer almaktadır. Caminin ve yine cami ile beraber bulunan külliyenin inşa tarihini ya da banisini belirten bir kitabesi yoktur. Yapı üzerinde bulunan iki kitabeden daha eski olanı kuzeydoğu cephede yer alan ve sonradan eklenen taçkapı üzerindedir. Bu kitabeye göre yapılar 1211 yılında Sultan Mehmet Melik Gazi'nin yeğeni olan Yağıbasan Mahmut kızı Atsız Elti Hatun tarafından onartılmıştır.

                     1334 yılında deprem nedeniyle zarar gören yapı, ikinci defa 1335 yılında Alemuddin oğlu Külek tarafından onartılmıştır.

             

                                      Mimari Yapısı

                      Caminin ince yönü blok taşlarla inşa edilmiş olup; değişik onarımların izleri oldukça belirgindir.

                      Binanın güney cephe duvarında iki alt ve üç üst penceresi bulunmaktadır. Bu pencerelerden bir alt ve üst cami bölümüne diğerleri medrese bölümüne aittir. Batı cephesinde bulunan alt pencere ise iki katlı medresenin üst odalarına aittir. Doğu cephe duvarında ise zeminde 2,5 metre yükseklikte dört adet dikdörtgen pencere vardır.

                      Caminin kuzey cephe duvarı ise caminin ve medresenin ön cephe duvarıdır. Bu cephede, kuzey doğusunda bulunan ve Atsız Elti Hatun tarafından yaptırılan Taçkapı, ondan sağa (batıya) doğru 11 metre uzaklıkta cami kapısı ve cami kapısından yaklaşık 8 metre uzaklıkta ise medresenin giriş kapısı bulunmaktadır.

                      Cami kapısının kemeri dokuz yonu taşından meydana gelmiş olup, hemen üzerinde bir rozet ve 1335 tarihli onarıma ait bir kitabe bulunmaktadır.

                      Caminin giriş bölümü 45,54 metre genişliğinde, 3,73 metre derinliğinde olup, bu bölümün döşemesi cami döşemesinden 58 cm. yüksekliktedir. Bu bölümün üstü mihrap doğrultusunda dik olarak uzanan çift merkezli beşik tonoz örtmektedir.

                      Caminin mihrabının bulunduğu bölüm 5,50x5,56 metre ölçüsünde kare mekandır. Doğu, batı ve kuzey yönleri kemer ve ayaklarla sınırlandırılmış olup güney duvarında  kubbe eteğine kadar yükselen çini mihrap bulunur. Mihrap üstü kubbesi güney duvar ile doğu, batı ve kuzey yönlerindeki kemerlerin aralarında yer alan trompvari şekilde tuğladan inşa edilmiş üçgen nişlere oturtmaktadır.

                      Kıble duvarında bulunan çini mihrap anıtsal boyutlara ulaşarak bütün mekana hakim bir unsur olarak belirmektedir. Kayseri'de mahalli geleneğin dışına çıkılarak ortaya konmuş böylesine muntazam bir eserin varlığı, mozaik çini mihrapların bir gelenek halinde inşa edildiği Konya ile bir bağlantı kurmak suretiyle açıklanabilir. Yapım tarihi ve ustası kesin olarak bilinemeyen bu mihrap sanat tarihi araştırıcıları tarafından 13. yüzyılın ikinci yarısına veya sonlarına tarihlendirilmektedir.